Bảo trì theo kế hoạch và bảo trì dự đoán là hai kỹ thuật trong bảo trì phòng ngừa nhằm mục đích giảm thiểu khả năng hỏng hóc thiết bị trước khi chúng xảy ra. Một công ty có thể sử dụng riêng rẽ hoặc kết hợp bảo trì theo kế hoạch và bảo trì dự đoán. Vậy sự khác nhau giữa hai kỹ thuật này là gì?
Bảo dưỡng/bảo trì (Maintenance) là gì?
“LÀ MỌI VIỆC LÀM CÓ THỂ NHẰM DUY TRÌ HOẶC KHÔI PHỤC MỘT THIẾT BỊ TỚI MỘT ĐIỀU KIỆN XÁC ĐỊNH ĐỂ CÓ THỂ TẠO RA SẢN PHẨM MONG MUỐN”
Trích Sổ tay bảo dưỡng công nghiệp tiên tiến
• Duy trì: phòng ngừa các hư hỏng có thể xảy ra để duy trì tình trạng hoạt động của tài sản
• Khôi phục: sữa chữa hay phục hồi trở lại trạng thái ban đầu của tài sản
Bảo trì theo kế hoạch (PM - Planning Maintenance)
Bảo trì theo kế hoạch là hoạt động thường xuyên kiểm tra, vệ sinh và bảo trì thiết bị để giữ cho thiết bị hoạt động trong điều kiện tối ưu và ở mức hiệu suất như được thiết kế. Bảo trì theo kế hoạch thường xuyên giúp giảm khả năng hỏng hóc thiết bị và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
Bộ phận sản xuất và bộ phận bảo trì cùng lên kế hoạch cho các hoạt động bảo trì theo kế hoạch nhằm giảm thiểu thời gian ngừng sản xuất, từ đó dẫn đến những cải tiến trong giao tiếp, hợp tác, làm việc nhóm và gắn kết nhân viên.
Lý tưởng nhất là các nhiệm vụ bảo trì theo kế hoạch được lên lịch vào những thời điểm ít tác động đến năng suất nhất, ví dụ như ban đêm hoặc vào đầu hoặc cuối ngày. Bảo trì có thể được lên lịch dựa trên lịch sử sự cố thiết bị. Phân tích nguyên nhân gốc rễ được thực hiện đối với các lỗi thiết bị, đưa ra các giải pháp để ngăn chặn sự hỏng hóc tương tự tái diễn.
Các nhiệm vụ có thể được lên lịch dựa trên ngày hoặc lịch sử dụng, thường theo khuyến cáo của các nhà sản xuất thiết bị. Ví dụ, nhiều nhà sản xuất thang máy đề xuất thực hiện bảo trì sau 150-200 giờ vận hành.
Bảo trì theo kế hoạch có thể chiếm một chi phí nhất định, nhưng số tiền chi cho việc giảm thiểu khả năng xảy ra sự cố sẽ hầu như thấp hơn chi phí phải chi do hỏng hóc máy móc. Mặc dù thế, phương pháp PM không phải là không có thách thức. Thiết bị hoạt động liên tục suốt ngày đêm cần phải tắt để hoàn thành các nhiệm vụ bảo trì, điều đó có nghĩa thời gian chết là không thể tránh khỏi. Kết quả là, thực hiện PM có thể gây ra tốn kém.
Tóm lại, có một số lợi ích rõ ràng của bảo trì theo kế hoạch (PM) như sau:
• Tăng tuổi thọ thiết bị
• Hiệu quả chi phí nhờ loại bỏ và ngăn ngừa hỏng hóc thiết bị
• Cải thiện và duy trì mức năng suất
• Giảm thời gian chết ngoài dự kiến
• Cải thiện việc giao tiếp và làm việc nhóm
Bảo trì dự đoán (PdM - Predictive Maintenance)
Nhiều doanh nghiệp đã thực hiện bảo trì định kỳ. Nhưng không phải tất cả các doanh nghiệp đã đào sâu bằng cách đặt câu hỏi: Có phải hỏng hóc đã được phát hiện trước khi có khả năng xảy ra hay không?
Đây là lúc mà bảo trì dự đoán xuất hiện. Bảo trì dự đoán là phương pháp dựa trên việc dự đoán các sự cố có khả năng xảy ra trong tương lai, căn cứ vào tình trạng hiện tại của thiết bị.
Xác định tình trạng thiết bị đang hoạt động có thể dự đoán khi nào công việc bảo trì nên được thực hiện. Như vây, bạn có thể dự đoán khi nào hỏng hóc thiết bị có thể xảy ra, và giao các nhiệm vụ bảo trì được thực hiện trước khi chúng xảy ra nhằm bảo trì an toàn và kinh tế.
Với những tiến bộ công nghệ liên tục, nhiều công ty đang sử dụng các kỹ thuật như hình ảnh nhiệt, phân tích độ rung và phân tích dầu để dự đoán những hỏng hóc. Ví dụ, hình ảnh nhiệt cho phép sử dụng hồng ngoại để chụp ảnh thiết bị và xác định bất kỳ điểm nóng nào, do đó xác định chính xác các vấn đề tiềm ẩn. Hầu hết các kỹ thuật này có thể được thực hiện khi máy đang chạy.
Bằng cách theo dõi hiệu suất, nhân viên bảo trì có thể nhìn trước các vấn đề có thể xảy ra để thực hiện sửa chữa và thay thế trước khi xảy ra hỏng hóc thực tế. Do đó, việc bảo trì chỉ cần được thực hiện khi có yêu cầu và thời gian sản xuất không bị ảnh hưởng.
Ngành công nghiệp hàng không vũ trụ được đánh giá cao về độ an toàn và tỷ lệ tử vong tối thiểu do lỗi thiết bị. Họ đã làm gì để đạt được những thống kê hiệu suất vượt trội này? Trong nhiều năm, ngành này đã dẫn đầu bằng cách sử dụng các kỹ thuật bảo trì dự đoán và tiếp tục thúc đẩy các giải pháp công nghệ hàng đầu để phát hiện các hỏng hóc trước khi chúng xảy ra.
Xử lý trực tiếp các nguyên nhân gây ra lỗi thiết bị cũng có nghĩa là cần ít thời gian hơn cho các nhiệm vụ bảo trì phòng ngừa. Về lý thuyết, bảo trì dự đoán giảm thiểu khả năng hỏng hóc xảy ra ở mức thấp nhất có thể. Tuy nhiên, bảo trì dự đoán cũng có thể phức tạp và cần đến một khoản đầu tư ban đầu cao hơn so với bảo trì phòng ngừa, nhưng nếu được thực hiện tốt, chỉ số doanh thu trên chi phí có thể khá cao.
Tóm lại, lợi ích của bảo trì dự đoán là:
• Có thể kiểm tra điều kiện máy ngay cả khi máy đang chạy
• Các thông tin thiết bị thời gian thực thúc đẩy hoạt động sửa chữa và bảo trì
• Xác định các lỗi tiềm năng để sửa chữa trước khi dừng máy
• Sử dụng dữ liệu độ tin cậy của thiết bị và lịch sử lỗi để dự đoán lỗi
• Giảm chi phí bảo trì tổng thể vì thiết bị không được bảo trì hoặc bảo dưỡng quá mức
• Cung cấp khả năng hiển thị đầy đủ cách thức hoạt động của thiết bị
Sự khác biệt chính giữa hai cách tiếp cận là PM có thể cần dừng thiết bị còn PdM có thể được thực hiện trong khi thiết bị vẫn đang chạy.
Mặc dù không có cách tiếp cận đúng hay sai để bảo trì, nhưng việc tận dụng lợi ích của cả chiến lược PM và PdM thường được coi là cách hiệu quả nhất về chi phí để duy trì hiệu suất thiết bị và ngăn ngừa hỏng hóc. Việc bổ sung PdM cho phép giảm thiểu khả năng hỏng mà không tốn quá nhiều chi phí do thực hiện quá nhiều nhiệm vụ PM. Cả hai chiến lược đều quan trọng đối với bất kỳ doanh nghiệp nào muốn sử dụng phương pháp tinh gọn và chương trình bảo trì năng suất toàn diện (TPM).
Để tiếp nối nội dung của bài viết trên các bạn hãy tham gia khoá học Quality Black Belt của Viện UCI